Theo thống kê tổng kết cuối năm tại các bệnh viện công và bệnh viện tư tại tp Hồ Chí Minh năm 2014, các ca sinh mổ chiếm một tỷ lệ khá lớn trong tổng số các ca sinh (45% - 70%). Với sự phát triển của y học hiện đại, nhiều mẹ bầu đã lựa chọn “vượt cạn” bằng hình thức sinh mổ do có những trường hợp mẹ gặp các vấn đề về sức khỏe nên không có khả năng sinh thường, hoặc được bác sĩ chỉ định sinh mổ nhằm tránh những nguy cơ tai biến khi sinh thường. Tuy nhiên, việc chăm sóc sau sinh mổ là điều rất quan trọng vì đây là ca phẫu thuật lớn nên việc hồi phục sức khỏe của mẹ sau khi sinh sẽ lâu hơn so với các mẹ sinh thường. Chính vì vậy, HUGGIES® khuyên mẹ nên đặc biệt chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của mình, các chế độ dinh dưỡng, vận động, vệ sinh cá nhân,… để sớm hồi phục sức khỏe và trở về với các hoạt động bình thường nhé!
Chăm sóc sản phụ ngày đầu sau khi sinh mổ
Sau khi được chuyển về phòng hồi sức, mẹ sẽ được các bác sĩ và nhân viên y tế theo dõi tình trạng sức khỏe, dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, truyền dịch. Vì phải đảm bảo vô trùng tuyệt đối do đó trong thời gian này, thân nhân sẽ không được vào thăm mẹ.
Khi tình trạng sức khỏe ổn định và mẹ đã hồi tỉnh sau gây mê, có thể cử động chân tay tốt sẽ được chuyển ra phòng chăm sóc bình thường. Lúc này, người nhà có thể vào thăm và hỗ trợ với các nhân viên y tế cùng chăm sóc mẹ. Cụ thể
Các bác sĩ luôn khuyến khích bà bầu sau sinh mổ vận động càng sớm càng tốt. Đối với những mẹ được gây tê tủy sống thì không nên ngồi dậy trong vòng 12 giờ đầu nhé! Để tránh biến chứng tụt huyết áp và nhức đầu sau khi mổ, mẹ chỉ nên co duỗi chân và có thể nằm nghiêng sang trái hoặc phải tại giường.
Sinh mổ không liên quan đến hệ tiêu hóa nên mẹ vẫn có thể ăn uống sau khi sinh. Trong giờ đầu mẹ đã có thể uống nước lọc, nước đường và ăn cháo lỏng hoặc súp.
Chăm sóc vú và cho bé bú sữa mẹ: các mẹ sinh mổ thường lên sữa muộn hơn là các mẹ sinh thường. Việc cho bé bú sữa mẹ ngay ngày đầu tiên sau khi mổ cũng rất tốt, có thể cho bé bú ở tư thế nằm nghiêng. Lưu ý là trước khi cho bé bú, mẹ cần vệ sinh sạch đầu núm vú và nặn bỏ giọt sữa đầu. Cho bé yêu bú sớm ngay sau khi sinh sẽ tận dụng được nguồn sữa non quý báu, cũng như giúp sữa lên nhanh và nhiều hơn.
Chăm sóc mẹ trong những ngày tiếp theo
- Mẹ không nên nằm một chỗ nhiều trên giường sau khi sinh. Để giúp cho sản dịch (máu từ tử cung và đường sinh dục chảy ra ngoài trong những ngày đầu của thời kỳ hậu sản) thoát ra dễ dàng, mẹ có thể nằm sấp 20 – 30 phút, đồng thời mát-xa bụng mỗi ngày để giúp cho tử cung co hồi tốt và đẩy sản dịch ra ngoài nhanh hơn. Mẹ cũng nên cho bé bú càng sớm càng tốt nhé! Động tác cho bú cũng giúp tăng sự co hồi tử cung và tránh chảy máu sau sanh mổ đó mẹ.
- Từ ngày thứ 2 mẹ có thể ngồi dậy nhẹ nhàng, bước chân xuống giường và đi lại trong phòng.
- Ngày thứ 3 mẹ có thể ra ngoài, tắm nắng cùng bé khoảng 30 phút mỗi ngày.
trường hợp chưa “xì hơi” được mà bụng chướng thì mẹ có thể nằm gối đầu cao dạng nửa nằm, nửa ngồi và dùng tay mát- xa vùng bụng theo chiều kim đồng hồ, nhằm giúp kích thích các hoạt động co bóp của ruột để tống hơi ra ngoài.
Mẹ nên ăn uống đầy đủ, dùng thức ăn chín và nóng, không nên dùng thức ăn lạnh hay đồ nguội vì sẽ dễ gây rối loạn tiêu hóa. Ăn đủ 3 bữa chính (sáng – trưa – chiều xế), xen kẽ với 3 bữa chính mẹ nên uống sữa, ăn bánh, các loại trái cây ngọt và các loại chè đậu. Cần ăn nhiều rau xanh để tránh táo bón và uống đủ nước. Cơ thể mẹ lúc này đang cần một lượng ca-lo cao, vì thế khẩu phần ăn phải tăng thêm cả về số lượng lẫn chất lượng. Các thành phần chính mẹ cần lưu ý bổ sung trong khẩu phần ăn hằng ngày là:
- Protein: bao gồm cả protein có nguồn gốc động vật (thịt, cá, trứng và sữa) lẫn nguồn gốc thực vật (đậu hũ, các loại đậu và ngũ cốc).
- Can-xi: có nhiều trong sữa, trứng, tôm, tép và các loại hải sản.
- Mẹ cũng cần bổ sung thêm viên sắt và acid folic trong giai đoạn cho bé bú.
Sau sinh mổ khoảng 2-3 ngày là mẹ đã có thể gội đầu và tắm rửa được. Nhưng mẹ nên lưu ý:
- Gội đầu với thời gian nhanh (5 – 7 phút), không nên để ngấm nước quá lâu. Sau khi gội xong cần dùng máy sấy khô tóc ngay mẹ nhé!
- Tắm bằng nước ấm. Mẹ có thể tắm vòi hoa sen hoặc đun nước nóng chứ không nên dùng bồn tắm. Nên tắm nhanh và lau khô toàn thân, mặc quần áo, mang vớ chân ngay sau khi tắm để tránh bị nhiễm bệnh nha mẹ.
Ngủ đủ giấc từ 8 – 9 tiếng mỗi ngày là điều hết sức quan trọng vì trong thời gian ngủ sẽ giúp cơ thể mẹ hồi phục sức khỏe và năng lượng.
Ngoài việc chú ý đến cách vận động, dinh dưỡng sau khi sinh thì sự chăm sóc, động viên, khích lệ của bố bé và người thân trong gia đình sẽ là liều thuốc bổ quí giá hơn cả đối với mẹ. Chúc mẹ nhanh chóng khỏe mạnh trở lại sau khi sinh để có thể chăm sóc cho “thiên thần nhỏ” nha! Còn nếu như mẹ vẫn đang có những thắc mắc trong việc phục hồi sức khỏe sau khi sinh thì đừng ngần ngại gửi ngay câu hỏi của mẹ về Góc Chuyên Gia của HUGGIES® để được các bác sĩ giải đáp nhé.
BSCKII. NGUYỄN HỮU THUẬN