Đây là kiến thức cơ bản về y khoa giúp cho chị em phụ nữ hiểu được chu kỳ kinh nguyệt của mình. Biết được dấu hiệu ngày rụng trứng, bạn có thể vận dụng tốt cho bản thân để chăm sóc sức khỏe và hạnh phúc của gia đình.
Chu kỳ kinh nguyệt
Trong đời sống sinh dục của người phụ nữ từ lúc dậy thì đến khi mãn kinh, có hai hiện tượng quan trọng nhất, diễn tiến theo chu kỳ, đó là chu kỳ buồng trứng và chu kỳ nội mạc tử cung. Gọi chung là chu kỳ kinh nguyệt.
Chu kỳ kinh nguyệt : được qui ước kéo dài từ ngày đầu kinh này đến ngày đầu của kỳ kinh sau. Bình thường mỗi chu kỳ kinh nguyệt có độ dài 25 – 32 ngày, trung bình khoảng 28 ngày.
Chu kỳ buồng trứng:
Gồm những thay đổi của noãn ở buồng trứng dẫn đến phóng noãn hay còn gọi là rụng trứng và tạo lập hoàng thể, có tính chất chu kỳ, xảy ra dưới sự kiểm soát của trục hạ đồi yên – buồng trứng. Sự chế tiết các nội tiết tố sinh dục nữ gồm estrogen và progesterone là sản phẩm của buồng trứng, cũng biến đổi có tính chất chu kỳ và gây ra sự biến đổi có tính chu kỳ của nội mạc tử cung, gọi là chu kỳ nội mạc tử cung.
Chu kỳ nội mạc tử cung:
Cấu trúc mô học của nội mạc tử cung sẽ biến đổi có chu kỳ theo nhịp điệu hoạt động của buồng trứng và phản ánh chân thật hoạt động nội tiết này.Sau thời kỳ hành kinh của chu kỳ kinh nguyệt trước, dưới tác động của estrogen, nội mạc tử cung bắt đầu tái tạo và tăng trưởng cho đến ngày thứ 14 của chu kỳ.
Vào thời điểm của ngày thứ 14 của chu kỳ là ngày rụng trứng, nếu không có hiện tượng thụ tinh xảy ra thì nội tiết tố bắt đầu suy giảm, đặc biệt do sự phóng thích tại chỗ của Prostaglandin, đây là chất gây kích thích co thắt các mạch máu nhỏ làm giảm máu nuôi đến nội mạc tử cung gây ra hoại tử, từ đó gây bong chóc lớp nội mạc và gây ra sự chảy máu. Hiện tượng hành kinh xảy ra vào ngày thứ 28 của chu kỳ.
Dấu hiệu nhận biết ngày rụng trứng
Có những biểu hiện gì trên cơ thể người phụ nữ? Dấu hiệu ngày rụng trứng sẽ tác động như thế nào đối với sinh hoạt và hoạt động của phụ nữ hay không?
Cách nhận biết dấu hiệu ngày rụng trứng thông qua sự thay đổi của cơ thể:
- Thay đổi về thân nhiệt cơ thể. Dấu hiệu nhận biết ngày rụng trứng là nhiệt độ cơ thể cao hơn so với bình thường, nhiệt độ tăng 0,5 độ C. Sự tăng nhiệt độ cơ thể trong giai đoạn này có nguyên nhân từ việc tăng hormone progesterone được tiết ra trong ngày thứ 14 của chu kỳ.
- Tăng tiết dịch âm đạo. Tại thời điểm này, cổ tử cung có sự tăng tiết do các tế bào biểu mô tuyến tiết ra nhiều nhất, cùng với các tế bào biểu mô tuyến của âm đạo cũng đồng loạt tiết ra chất nhầy, để làm thay đổi môi trường âm đạo, từ một môi trường acid có độ pH 4,3 sẽ nghiêng về môi trường kiềm để giúp cho tinh trùng thích nghi tốt. Đặc điểm của dịch tiết có màu trắng trong, có thể kéo thành sợi khi cầm trên tay kéo căng ra. Khi lấy dịch làm xét nghiệm kết quả có hình ảnh lá cây dương xỉ.
- Đau vùng bụng dưới, cảm giác đau bụng nhẹ, đau trằn bụng. Đôi khi đau bụng nhói 1 cơn sau đó không thấy cơn đau nữa mà cảm thấy trằn bụng. Đó là lúc noãn phóng vào trong khoang bụng tạo cảm giác đau, đây được gọi là hội chứng Mittelschmerz xảy ra vào giữa chu kỳ kinh.
- Ra máu âm đạo lượng ít không đáng kể, được gọi là xuất huyết giữa kỳ kinh do tác động của hormone progesterone. Triệu chứng này xảy ra khoảng 10 – 20%.
Cách nhận biết dấu hiệu ngày rụng trứng thông qua cảm giác của phụ nữ:
- Cảm giác ăn uống ít hơn, buồn nôn, do thay đổi của hormone estrogen và progesterone.
- Cảm giác ham muốn quan hệ tình dục. Các nhà tình dục học cho rằng chính tác động của chất LH tác động lên nang De Garrf gây ra hiện tượng phóng noãn, đồng thời cũng tác động lên hệ thần kinh vùng ham muốn tình dục, giúp cho phụ nữ kích thích.
- Cảm giác căng ngực: Biểu hiện căng tức, ngực tròn và đầy hơn hẳn so với trước đó. Nguyên do nồng độ hormone progesteron tăng giúp cho việc thụ thai của noãn.
Vì sao nên để ý dấu hiệu rụng trứng ở phụ nữ:
- Quá trình rụng trứng thường hiện diện hiện trong mỗi chu kỳ, sẽ được lặp lại trong mỗi tháng của cuộc sống phụ nữ. Nhận biết khi nào là thời điểm hành kinh của mình để chăm sóc sức khỏe tốt, sắp xếp công việc hàng ngày không bị xáo trộn. Hay mẹ có thể dựa vào đó để dời ngày kinh (sử dụng thuốc tránh thai) khi cần cho những chuyến công tác hay đi du lịch,..
- Đặc biệt với mẹ có kế hoạch sinh bé, biết được dấu hiệu nhận biết ngày rụng trứng để giao hợp thì khả năng có thai cao. Mặc dù việc có thai còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố từ mẹ và từ bố. Nhưng khả năng có thai cao nhất ở ngày rụng trứng là điều chính xác.
- Ngược lại đối với mẹ chưa muốn có thai hoặc không muốn sinh con. Biết được dấu hiệu nhận biết ngày rụng trứng để không giao hợp hoặc khi giao hợp cần dùng bao cao su hay uống thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng 48 giờ đầu sau khi giao hợp.
Ngoài các dấu hiệu kể trên, mẹ cũng có thể tham khảo công cụ cách tính ngày rụng trứng của Huggies mẹ nhé!
BSCKII. NGUYỄN HỮU THUẬN.