Sữa công thức là sự lựa chọn tối ưu trong trường hợp bất khả kháng mà mẹ không thể cho con bú. Sữa công thức được nghiên cứu kĩ lưỡng, đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng của bé. Tất cả sữa công thức đều được mô phỏng cơ cấu tối ưu theo sữa mẹ, bao gồm đầy đủ protein, đường, chất béo và các loại vitamin và chúng được sản xuất trong điều kiện vô trùng.
Trên thực tế, việc quyết định chọn loại sữa nào cho con không hề dễ dàng (thật ra để chọn đúng loại sữa phù hợp cũng không quá khó nhưng tốt nhất bạn nên tìm hiểu kĩ trước khi quyết định loại sữa nào là phù hợp nhất cho con mình).
Bạn cần lưu ý đến độ tuổi, thể trạng của bé, giá cả và ước lượng cả thời gian pha chế. Tuy nhiên, hiện tại bạn cần tìm hiểu về hai loại sữa công thức chủ yếu: sữa công thức có nguồn gốc từ sữa bò và sữa công thức có nguồn gốc từ sữa đậu nành.
Hầu hết các loại sữa công thức trên thị trường hiện nay đều có nguồn gốc từ sữa bò và được nghiên cứu sản xuất càng giống với sữa mẹ càng tốt.
Có hai loại: sữa giai đoạn một và sữa giai đoạn hai. Sữa giai đoạn một được làm từ nước sữa (whey) và gần giống như sữa mẹ. Vì vậy, nó phù hợp cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sữa giai đoạn hai được sản suất với công thức dựa trên casein (tập hợp của mốt số protein có trong sữa động vật có vú), phù hợp với những trẻ háu ăn, cần nhiều thời gian để tiêu hóa hơn bình thường. Dù cũng được nghiên cứu cho phù hợp với trẻ sơ sinh, nhưng các protein trong sữa giai đoạn hai không giống với sữa mẹ như các protein trong sữa giai đoạn một.
Tất cả các loại sữa công thức cho trẻ đều được bổ sung thêm sắt và vitamin D (có thể thiếu trong sữa mẹ) và có chứa lactose (sữa và đường).
Sữa bò thông thường không thích hợp cho trẻ sơ sinh (dưới 6 tháng) vì nó có chứa các thành tố mà cơ thể trẻ chưa đủ khả năng chuyển hóa được. Vì vậy, không nên cho con bạn uống sữa tươi thông thường cho đến khi bé được ít nhất 12 tháng tuổi.
Là loại sữa công thức bao gồm hỗn hợp của các loại đường, protein, đậu nành, vitamin và khoáng chất. Đây là lọai sữa đặc biệt thường chỉ dành cho các bé bị dị ứng với sữa có nguồn gốc từ sữa bò. Ngày nay có khoảng 20% các bé tiêu thụ loại sữa công thức có nguồn gốc từ đậu nành này.
Bạn không nên chọn sữa công thức đậu nành cho bé trừ khi có lời khuyên của bác sĩ. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định loại sữa này trong trường hợp bé bị dị ứng với protein trong sữa bò hoặc không dung nạp lactose.
Một số các bậc cha mẹ hay nghĩ rằng đậu nành sẽ làm bé bị đầy hơi, khó chịu, hoặc đau bụng. Tuy nhiên thực tế không phải vậy, việc thay đổi sữa cho bé thường không phải là nguyên nhân của các triệu chứng này. Sữa công thức đậu nành là một lựa chọn tốt nếu phụ huynh không cho bé bú mẹ và muốn bé làm quen với thực đơn chay ngay từ nhỏ. Không nên lựa chọn sữa đậu nành cho trẻ sơ sinh thiếu tháng hoặc có nguy cơ dị ứng thực phẩm cao.
Nếu thấy con mình có bất kỳ triệu chứng nào như trên có nghĩa là bạn cần thay đổi sữa công thức cho con. Nếu tình hình vẫn tiếp tục, bạn nên đưa con đến bác sĩ để được khám và tư vấn trực tiếp.
Sữa công thức cho trẻ có 3 dạng khác nhau: dạng có thể sử dụng ngay (thường ở dưới dạng nước), dạng cô đặc, và dạng bột. Dĩ nhiên, tất cả đều có ưu và khuyết điểm của nó. Dạng có thể sử dụng ngay có ưu điểm mà tiện dụng, dễ sử dụng, tuy nhiên giá cả khá cao. Dạng cô đặc giá cả phù hợp hơn, tuy nhiên bạn cần phải pha với nước sôi cho em bé uống. Loại cuối cùng là sữa bột công thức mới là loại phổ biến nhất, rẻ nhất và dễ bảo quản nhất.
Loại có thể sử dụng ngay và loại cô đặc cần được bảo quản trong tủ lạnh; trong khi với sữa bột công thức, bạn chỉ phải quan tâm đến việc bảo quản sau khi đã pha với nước. Cho nên vấn đề khi chọn loại sữa ở đây là “Bạn cần gì, ở đâu và khi nào?”. Nếu bạn đang ở nhà và có tất cả các vật dụng cần thiết, thì nên chọn sữa bột. Nếu bạn đi xa thì nên mang theo loại chế biến sẵn hoặc cô đặc.
Có rất nhiều tranh cãi xoay quanh vấn đề này, chọn lựa cuối cùng là tuỳ bạn. Tuy nhiên các mẹ cũng tìm hiểu một số lý do khiến nhiều bậc cha mẹ quyết định sử dụng sữa công thức cho con:
Một điều quan trọng cần ghi nhớ là: nếu bạn chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức thì cần cho bé uống thêm nhiều nước để giữ lượng nước cần thiết cho cơ thể. Cho dù lựa chọn loại sữa nào, bạn cũng cần chú ý đến em bé trong suốt quá trình bé bú và ngay sau khi bú xong để đánh giá xem loại sữa hiện tại có phù hợp với bé hay chưa. Hãy thử một vài thương hiệu sữa uy tín để chọn ra một loại phù hợp với bé nhất trong khả năng tài chính của bạn.