Các loại sữa bột

Sữa cho bé lần đầu (0-12 tháng tuổi)

1. Sữa công thức có nguồn gốc sữa bò

Chất đạm trong sữa bao gồm 2 loại là casein và whey. Lúc khởi đầu, đạm whey sẽ chiếm ưu thế trong sữa mẹ. Tỉ lệ whey sẽ thay đổi dần theo từng giai đoạn cho bú. Trong sữa non (ngày 1), tỉ lệ whey:casein là 90:10, trong sữa trưởng thành từ ngày 2-3 trở đi thì tỉ lệ này là 60:40. Và sau 8 tháng, tỉ lệ này cân bằng 50:50. Những tỉ lệ này được áp dụng vào sữa công thức với mục tiêu càng giống sữa mẹ càng tốt.

Sữa công thức với whey chiếm ưu thế chủ yếu dựa vào đạm whey trong sữa. Sữa có lượng whey chiếm ưu thế đặc biệt dành cho bé dưới 4 tháng tuổi, vì loại này để tiêu hoá hơn loại có nhiều casein.

Sữa công thức có nhiều casein chủ yếu lấy từ sữa bò. Sữa có nhiều casein vừa rẻ hơn lại vừa thích hợp với các bé lớn hơn 4 tháng tuổi. Casein là loại đạm từ sữa bò nên cũng có khả năng gây dị ứng cho bé.

2. Sữa công thức có nguồn gốc đậu nành

Loại này khác với sữa công thức có nguồn gốc từ sữa bò ở 2 điểm: thứ nhất sữa này không có đạm từ sữa bò và thứ hai là nó không chứa lactose. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên cho bé dùng sữa công thức có nguồn gốc từ đậu nành, như là các bé nhũ nhi bị galactosemia (không dung nạp đường galactose) chẳng hạn.

Mặc dù sữa có nguồn gốc từ đậu nành không có chứa lactose nhưng nhiều nghiên cứu về rối loạn dung nạp lactose cho thấy sữa công thức thuỷ phân có nguồn gốc từ sữa bò cho kết quả tốt hơn.

Sữa công thức có nguồn gốc từ đậu nành được sản xuất thế nào?

Bản chất của loại này là từ chiết xuất đậu nành. Bạn có thể dùng từ lúc mới sinh đến về sau. Những hạt đậu nành sau khi thu hoạch sẽ được lột bỏ lớp vỏ ngoài. Chúng có thể được dùng để ép dầu hoặc làm ngũ cốc dinh dưỡng. Ngũ cốc đậu nành có thể chế biến thành bột đậu nành hoặc đạm đậu nành. Sau này chúng mới được dùng làm sữa đậu nành và sữa công thức. Bởi vì những loại đạm này là từ thực vật nên chúng thiếu một số acid amin cần thiết (loại mà cơ thể không tổng hợp được). Do đó, những đạm đậu nành đơn thuần thường được bổ sung một số acid amin để đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ.

Trường cao đẳng nhi khoa tại Úc từng đưa ra cảnh báo sữa công thức có nguồn gốc đậu nành có thể bị nhiễm nhôm (được dùng trong công đoạn tinh chế) và phyto-estrogens (chất này hiện diện tự nhiên trong đậu nành). Nhiều cơ quan nghiên cứu các tài liệu về loại sữa này cho rằng không có bất kì tác dụng phụ nào khi uống loại sữa này, đồng thời sử dụng sữa công thức có nguồn gốc từ sữa bò biến đổi thì có nhiều lợi ích hơn.

Estrogen thực vật là gì?

Có một số lo lắng về tác dụng phụ cho em bé uống sữa công thức từ đậu nành, nhất là do chất phyto-estrogen. Chất này có tác dụng như một estrogen yếu. Nhiều tranh cãi cho rằng chất này có thể ảnh hưởng cơ quan sinh sản của bé. Tuy nhiên, bằng chứng hiện tại cho thấy các bé uống sữa công thức từ đậu nành không gặp vấn đề gì cả, kể cả những ảnh hưởng lên cơ quan sinh dục của bé.

Đậu nành và dị ứng

Trong khi sữa công thức nguồn gốc từ đậu nành cung cấp dinh dưỡng cho quá trình tăng trưởng và phát triển của bé, có một số yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi dùng loại sữa này. Đầu tiên, bạn chọn dùng loại sữa này vì gia đình có tiền sử dị ứng thì bạn nên biết 50% trẻ dị ứng đạm từ sữa bò cũng dị ứng đạm từ đậu nành. Thật ra, nếu một bé dị ứng với các sản phẩm từ sữa bò thì cũng có nguy cơ dị ứng với sữa đậu nành hoặc sữa dê. Sữa công thức nguồn gốc từ đậu nành không thể phòng ngừa dị ứng. Một số bé dùng loại sữa này còn có khả năng miễn dịch thấp. Đạm từ đậu nành có thể gây phản ứng bất dung nạp, 40% trẻ nhũ nhi không dung nạp được sữa từ bò cũng như sữa từ đậu nành. Thông thường, bạn nên dùng một loại sữa công thức ít gây dị ứng cho trẻ nhũ nhi như là sữa công thức thuỷ phân. Vì vậy, chọn sữa từ đậu nành để giảm nguy cơ dị ứng là không phù hợp. Bạn nên nhớ cứ liên quan đến phản ứng và dị ứng thì bạn nên gặp bác sĩ để tư vấn là hay nhất.

Lưu ý: Sữa công thức có nguồn gốc từ đậu nành không phù hợp với bé sinh non vì bé không tiêu hoá các thành phần trong đậu nành được.

3. Sữa công thức nguồn gốc từ sữa dê

Một điều thú vị là sữa dê tươi được cho là có thành phần gần với sữa mẹ nhất (gần không có nghĩa là giống). Do đó, nhiều người nghĩ rằng sữa dê có đầy đủ dinh dưỡng hơn các loại sữa khác. Điều này không đúng. Sữa công thức có nguồn gốc từ sữa dê được dùng cho các bé không uống được sữa từ bò, sữa từ đậu nành hoặc tiền sử gia đình không dung nạp được đường lactose. Phải đặc biệt chú ý thêm là trẻ nhũ nhi không nên uống sữa dê vì loại này không đủ các chất dinh dưỡng như vitamin A, D, C, B1, B6, B12 và B9 (B9 và B12 rất cần để phát triển thần kinh). Chỉ nên cho bé uống sữa dê khi bé đã hơn 1 tuổi.

Bạn có cần đổi sang sữa giai đoạn hai?

Có chứ. Bạn nên làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất và sử dụng sữa phù hợp tuổi của bé. Khi bé càng lớn, các yêu cầu về dinh dưỡng cũng thay đổi. Nhu cầu về năng lượng cũng thay đổi theo khi bé ngày một hiếu động. Nhiều nguồn dinh dưỡng cần nhiều hơn khi bé càng lớn, trừ iodine. Việc đổi sữa phù hợp giai đoạn sẽ giúp bé có đủ chất dinh dưỡng để phát triển và tăng trưởng tối đa.